Inleiding

Dit jaar is er voor het eerst een MeerjarenPerspectief Stedelijke Ontwikkeling (MPSO) gemaakt over de ruimtelijke ontwikkelingsprojecten uit de hele stad. Het betreft zowel woningbouw- en commercieel vastgoedprojecten als openbare ruimteprojecten.  Het MPSO geeft een overzicht van de projecten uit de programma’s Stedelijke Ontwikkeling, Leidsche Rijn en Stationsgebied en geeft op basis van dit overzicht een analyse van de stedelijke planvoorraad en prognose voor woningbouw en commercieel vastgoed. Daarnaast gaat het MPSO specifiek in op wat gezonde verstedelijking betekent voor deze ruimtelijke ontwikkelingsprojecten uit deze programma’s en wat de stand van zaken is van de projecten in de prioritaire gebieden. Naast deze inhoudelijke analyses, geeft het MPSO ook de financiële vertaling van de projecten uit de verschillende programma’s: het MPSO geeft het financiële beeld van de verschillende gemeentelijke grondexploitatieprojecten weer en de stand van zaken van de Reserve Stedelijke Herontwikkeling die met name gericht is op de projecten waar de gemeente een faciliterende rol heeft.

Vorig jaar waren er nog drie MPSO’s die op eenzelfde manier opgebouwd waren: één voor wijk 1 tot en met 8, één voor wijk 9 en 10 en één voor Stationsgebied. Met de huidige opzet van het MPSO gaat de uniformering weer een stap verder. Er is voor gekozen om de informatie uit de drie rapportages te bundelen, zodat een stadsbreed overzicht ontstaat. Dit is logischer voor het publiek (bewoners en marktpartijen), het sluit aan bij de Transitie Ruimte en bij de Ruimtelijke Strategie Utrecht.

De ambities uit de Ruimtelijke Strategie op het terrein van bereikbaarheid zijn geconcretiseerd in het  MeerjarenPerspectief Bereikbaarheid dat separaat ter besluitvorming wordt aangeboden aan de Raad. Voor alle projecten in dit MPSO in de voorbereidingsfase of verder, geldt dat de beheeraspecten (waaronder de kosten) getoetst zijn of worden bij het BInG (Beheer Inrichting Gebruik) en als er sprake is van uitbreiding van de openbare ruimte (areaalmutatie) ook het beheer hiervan financieel gedekt is.

Door de samenvoeging van drie MPSO’s is dit een omvangrijk rapport geworden. Om het de lezer wat gemakkelijker te maken is er dit jaar voor gekozen om het rapport ‘als website’ op te stellen (http://utrecht.mpso-2016.nl). Dit is vergelijkbaar met de Programmabegroting en de Verantwoording. Via het menu aan de linkerzijde is direct door te klikken naar de gezochte informatie. Bovendien kan de lezer rechtsboven een filter instellen. De filter biedt de mogelijkheid om alleen de informatie over binnenstedelijke grondexploitaties, grondexploitatie Leidsche Rijn of grondexploitatie Stationsgebied te bekijken.

Wie geen filter instelt, vindt bij ‘Marktontwikkelingen’ een stadsbrede analyse over de marktontwikkelingen in het ruimtelijk domein. Dit is de samenvatting van de Vastgoedmonitor waar dit jaar voor het eerst naast een analyse over commercieel vastgoed ook een analyse van de woningmarkt is toegevoegd. Bij ‘Planvoorraad en Prognose Woningbouw’ is de woningbouwproductie voor de komende jaren toegelicht. Daarna volgt de ‘Prognose commercieel vastgoed’. De gegevens van de planvoorraad en prognose zijn gebaseerd op de projectinformatie met peildatum 1 februari 2016. ‘Prioritaire gebieden’ gaat nader in op de gebieden die in de Ruimtelijke Strategie Utrecht als prioritair zijn aangewezen: Stationsgebied, Leidsche Rijn, Utrecht Science Park en Merwedekanaalzone. Het onderdeel over het Stationsgebied is uitgebreider dan de beschrijving van de overige gebieden. De afgelopen jaren is op verzoek van de Raad een aantal specifieke onderdelen toegevoegd aan de bestuursrapportage Stationsgebied (zoals de bomenbalans en de fietsparkeerbalans). Deze onderdelen zijn hier overgenomen. Onder de kop ‘Duurzame gezonde verstedelijking’ gaat het over hoe voor de projecten in het MPSO wordt gewerkt aan de hand van dit uitgangspunt uit de Ruimtelijke Strategie Utrecht. Daarna volgen de financiële onderdelen van het MPSO: in het financieel beeld grondexploitaties gaat het over de actualisatie van alle grondexploitaties, in het onderdeel Reserve Stedelijke Herontwikkeling staat een toelichting op de huidige programmering en de herprogrammering. De beide financiële hoofdstukken hebben als peildatum 1 januari 2016.  

Dit jaar is de stand van zaken van alle projecten in een apart deel te vinden. Wie via de kop ‘Projecten’ een wijk aanklikt, gaat vandaar naar een kaart van de betreffende wijk met daarop alle projecten. De knop ‘Ga naar kaart’ komt uit bij  een totaaloverzicht van alle projecten in de stad en bladeren door het MPSO kan door op de pijltjes linksonder te klikken.

Het MPSO heeft betrekking op het hoofdstuk ‘Stedelijke Ontwikkeling’ uit de Programmabegroting. In onderstaand overzicht is aangegeven op welke prestatiedoelstellingen uit de programmabegroting de onderdelen betrekking hebben.

[Tabel_Relatie_MPSO_met_programmabegroting_1600pix_20160426]

In de verantwoording 2015 is op hoofdlijnen aangegeven wat de ontwikkelingen zijn ten aanzien van de verschillende prestatiedoelstellingen. In het MPSO wordt de stand van zaken meer gedetailleerd weergegeven.

In het kader van de Beleids- en beheersinstrumentarium-cyclus wordt de actualisatie van de grondexploitaties jaarlijks vastgesteld bij de behandeling van de Voorjaarsnota. In dit MPSO zijn de geactualiseerde grondexploitaties 2016 opgenomen. Het MPSO heeft per saldo een positief effect bij de Voorjaarsnota 2016, door de aanpassing van de rente van 4% naar 2% (conform nieuwe richtlijnen van Besluit Begroting en Verantwoording) per 1-1-2016. De effecten hiervan op de verschillende grondexploitaties komen aan de orde in het hoofdstuk ‘Financieel beeld grondexploitaties’, bij de onderdelen binnenstedelijke grondexploitaties, grondexploitatie Leidsche Rijn en grondexploitatie Stationsgebied.

Gelijktijdig met de Voorjaarsnota wordt de Ruimtelijke Strategie Utrecht inclusief de investeringsstrategie ter besluitvorming aangeboden aan de Raad. Met de Ruimtelijke Strategie is ervoor gekozen om de groei van Utrecht op te vangen door ruim 40.000 inwoners binnen de bestaande bebouwing te huisvesten en 20.000 door verdere (al gepland) groei van Leidsche Rijn. In dit MPSO geven we de concrete projecten aan die bijdragen aan deze groei. In de Ruimtelijke Strategie staat gezonde verstedelijking centraal. In het MPSO geven we aan wat dit betekent voor de ruimtelijke ontwikkelingsprojecten en wat we het komend jaar gaan doen om duurzame gezonde verstedelijking het uitgangspunt te laten zijn bij alle ruimtelijke ontwikkelingsprojecten. De ambities uit de Ruimtelijke Strategie op het terrein van bereikbaarheid zijn geconcretiseerd in het MeerjarenPerspectief Bereikbaarheid dat separaat ter besluitvorming wordt aangeboden aan de Raad.

In de investeringsstrategie is het voorstel opgenomen voor een langjarige ‘investeringsimpuls 2016-2030’; dit in aanvulling op de vigerende budgettaire kaders van de meerjarenprogramma’s stedelijke ontwikkeling, bereikbaarheid en openbare ruimte en groen. De investeringsimpuls zal met voorrang worden ingezet voor de financiële opgave in de prioritaire ontwikkelgebieden, zoals geschetst in de Ruimtelijke Strategie Utrecht. De effecten van de investeringsimpuls op deze ontwikkelgebieden komen aan de orde in het hoofdstuk  Prioritaire gebieden bij de onderdelen Merwedekanaalzone en Stationsgebied. De effecten van de investeringsimpuls  op de grondexploitatie Stationsgebied komen aan de orde in het hoofdstuk Financieel beeld grondexploitatie bij het onderdeel Stationsgebied. De relatie van de investeringsimpuls met de Reserve Stedelijke Herontwikkeling staat omschreven in het hoofdstuk over deze reserve. Bij de samenstelling van de investeringsimpuls is het voorstel om de Reserve Stedelijke Herontwikkeling onderdeel te laten zijn van de investeringsimpuls. Vanwege de gelijktijdige besluitvorming over de investeringsimpuls in de Voorjaarsnota en het MPSO, is ervoor gekozen om de Reserve Stedelijke Herontwikkeling in zijn huidige vorm te herprogrammeren. Dit betekent dat de herprogrammering heeft plaatsgevonden op basis van het door de Raad vastgestelde bestedingskader voor de Reserve Stedelijke Herontwikkeling (juli 2014). Bij positieve besluitvorming over de investeringsimpuls in het kader van de Ruimtelijke Strategie, kan de Reserve Stedelijke Herontwikkeling op basis van voorliggende herprogrammering worden toegevoegd aan de investeringsimpuls.